Z miejskiego archiwum: Tak planowano osiedle Wschód w 1986 roku
piątek, 2025-09-05
Witamy w nowej zakładce na naszej stronie – "Z Miejskiego Archiwum"! Chcemy tu Państwu przybliżać ciekawe dokumenty i historie związane z rozwojem Rejowca Fabrycznego. To niezwykła okazja, by zobaczyć, jak zmieniało się nasze miasto na przestrzeni lat.
W pierszym artykule, mamy przyjemność zaprezentować Państwu Miejscowy Plan Szczegółowy Zagospodarowania Przestrzennego Osiedla "Wschód" z 1986 roku. Wybór nie jest przypadkowy – dokumentacja ta rzuca światło na wizję rozwoju tej części miasta sprzed prawie czterdziestu lat, co jest szczególnie interesujące w kontekście trwających obecnie prac nad nowym planem ogólnym dla Rejowca Fabrycznego.
1. Zainicjowanie Prac Planistycznych
Proces tworzenia planu rozpoczął się formalnie od publicznego zawiadomienia. Wojewódzkie Biuro Planowania Przestrzennego w Chełmie pismem z dnia 23 maja 1985 roku (znak: RPP-8326/3/4/85), przekazało Naczelnikowi Miasta i Gminy w Rejowcu Fabrycznym obwieszczenie o rozpoczęciu prac nad Miejscowym Planem Szczegółowym Zagospodarowania Przestrzennego Osiedla "Wschód".
Obwieszczenie to informowało o możliwości zgłaszania wniosków i postulatów dotyczących projektu planu przez zainteresowane organy administracji państwowej, jednostki gospodarki uspołecznionej, organizacje społeczne i zawodowe, stowarzyszenia, osoby prawne oraz obywateli.
Obszar objęty planem określono w następujących granicach:
- od zachodu: ul. Ogrodowa
- od północy: tereny oddalone o około 250 m na południe od ul. Narutowicza
- od wschodu: ul. Polna
- od południa: ul. M.C. Skłodowskiej
2. Uchwalenie Planu
Miejscowy plan szczegółowy zagospodarowania przestrzennego osiedla "Wschód" został zatwierdzony Uchwałą Nr XII/66/86 Rady Narodowej Miasta i Gminy w Rejowcu Fabrycznym z dnia 15 października 1986 roku. Sam plan stanowił załącznik do niniejszej uchwały. Zgodnie z §2 uchwały, plan ten stanowił podstawę kształtowania rozwoju społeczno-gospodarczego, gospodarki przestrzennej, gospodarki gruntami i ochrony środowiska na obszarze osiedla.
Uchwała Nr XII/66/86 uchyliła wcześniejsze plany dotyczące tego terenu:
- Uchwałę Nr 67/290/81 Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Chełmie z dnia 20 listopada 1971 r. w sprawie zatwierdzenia miejscowego planu szczegółowego zagospodarowania przestrzennego osiedla Wschód w Rejowcu Fabycznym; część A - osiedle domków jednorodzinnych, cześć B - ośrodek usługowy.
- Uchwałę Nr IV/12/74 Rady Narodoej Miasta i Gminy w Rejowcu Fabrycnzym z dnia 26 września 1974 r. w sprawie zatwierdzenia miejscowego planu szczegółowego zagospodarowania przestrzennego osiedla budownictwa wielorodzinnego "Rejowiec Fabryczny Wschód".
Uchwała została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym Województwa Chełmskiego dnia 31 grudnia 1986 roku.
3. Struktura i Kluczowe Ustalenia Planu
Plan składał się z rysunku w skali 1:1000 oraz tekstu planu, które stanowiły integralną całość:
- Podstawowe elementy planu, których naruszenie powoduje konieczność rewizji planu.
- Ustalenia ogólne dotyczące całego obszaru objętego planem, stanowiące integralną część ustaleń szczegółowych.
- Ustalenia szczegółowe dotyczące poszczególnych terenów wydzielonych liniami rozgraniczającymi.
Podstawowe funkcje i kierunki zagospodarowania:
- Przeznaczenie terenu: Dla osiedla "Wschód" ustalono funkcję zabudowy wielorodzinnej, jednorodzinnej oraz usług.
- Obsługa mieszkańców: Plan zabezpieczał podstawowe usługi dla osiedla oraz terenu ciążenia (ok. 6 tys. mieszkańców) w zakresie oświaty, kultury, zdrowia i opieki społecznej, handlu, rzemiosła, gastronomii, administracji, poczty, telekomunikacji, sportu i zieleni.
- Oświata: wychowanie przedszkolne (240 miejsc), szkolnictwo podstawowe (600 miejsc), szkolnictwo ponadpodstawowe (220 miejsc).
- Kultura: rejonowy ośrodek kultury z biblioteką, salą widowiskową oraz kluby osiedlowe (łącznie 2500 m² powierzchni użytkowej).
- Zdrowie i opieka społeczna: żłobki, przychodnia zdrowia, pogotowie ratunkowe, izba porodowa, stacja sanitarno-epidemiologiczna, apteka.
- Handel: 700-800 m² powierzchni użytkowej na 1000 mieszkańców.
- Gastronomia: 100 miejsc konsumpcyjnych na 1000 mieszkańców.
- Rzemiosło: 300-400 m² powierzchni użytkowej na 1000 mieszkańców.
Parametry zabudowy mieszkaniowej:
- Zabudowa wielorodzinna: intensywność zabudowy 220-240 M/ha; średnia ważona licza kondygnacji - V; przewidywana liczba ludności: ok. 5000,
- Zabudowa jednorodzinna: powierzchnia działki 500-600 m²; wysokość zabudowy - I lub II kondygnacje; przewidywana liczba ludności ok. 2000. Dla zabudowy szeregowej powierzchnia działki 250-300 m².
- Zabudowa zagrodowa: powierzchnia działki 1500-2500 m², ludność ok. 50 osób.
- Wskaźnik zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych: 20 m² powierzchni użytkowej na osobę.
- Budynki gospodarcze: Dopuszczalne na terenach zabudowy jednorodzinnej (z wyłaczeniem zabudowy szeregowej), o powierzchni użytkowej do 25 m².
Systemy infrastruktury krytycznej (uzbrojenie terenu):
- Obowiązywał ogólnomiejski system uzbrojenia w wodę, odprowadzania ścieków, ciepło, gaz, energię elektryczną i komunikację. Zaopatrzenie w wodę z sieci miejskiej. Odprowadzanie ścieków do miejskiej kanalizacji.
- Zaopatrzenie w ciepło: Dla zabudowy wielorodzinnej i usług - w okresie perspektywicznym z kotłowni osiedlowej, docelowo z ciepłowni miejskiej. Dla zabudowy jednorodzinnej - z indywidualnych kotłowni w budynkach mieszkalnych.
- Zaopatrzenie w gaz: Dla mieszkalnictwa i usług z projektowanej miejskiej sieci gazowej.
- Zaopatrzenie w energię elektryczną: Z istniejących i projektowanych stacji transformatorowych 15/04kV. Istniejąca sieć napowietrzna średniego napięcia (15kV) przeznaczona do sukcesywnej likwidacji i kablowania. Sieci niskiego napięcia kablowe, na obszarach peryferyjnych dopuszczalne również napowietrzne.
- Telekomunikacja: Projektowano realizację kanalizacji telefonicznej oraz centrali.
Komunikacja i transport:
- Adaptacja istniejącego układu drogowego. Zachowano przebieg ulic: M.C. Skłodowskiej, Wschodniej, Ogrodowej, Polnej, PKWN (Pogodnej), Kopernika, 22-go Lipca, B. Prusa, Słonecznej.
- Projektowana komunikacja i miejsca postojowe związane z mieszkalnictwem wielorodzinnym i usługami. Nowe ulice projektowane miały powiązanie z układem ogólnomiejskim.
- Na terenie osiedla zaprojektowano ok. 350 miejsc postojowych w rejonie zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i usług.
Tereny zielone i rekreacja:
- Parki wypoczynkowe: 20 m² powierzchni terenu na 1 mieszkańca.
Ochrona sanitarna:
- Obowiązywała strefa ochrony sanitarnej uciążliwości od cementowni "Pokój" (południowo-zachodnia część osiedla) zgodnie z decyzją Urzędu Wojewódzkiego w Chełmie (UAN-422/154/84 z dn. 21.02.1985 r.) do czasu zakończenia prac nad odpylaniem zakładu. W strefie tej obowiązywał zakaz realizacji zabudowy mieszkaniowej (dotyczyło to terenów oznaczonych w planie jako 90 KDL, 91 MN, 92 MN, 93 MN).
- Strefa ochrony sanitarnej od kotłowni osiedlowej miała obowiązywać do czasu zamiany jej na wymiennikownię (po powstaniu planowanej ciepłowni na terenie cementowni).
4. Rysunek Planu (Plansza Kompozycyjna)

Plansza kompozycyjna Miejscowego Planu Szczegółowego Zagospodarowania Przestrzennego Osiedla Wschód z 1986 r. Opracowanie: Wojewódzkie Biuro Planowania Przestrzennego w Chełmie. Skan wykonany przez Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy.
5. Zakończenie
Mamy nadzieję, że ta krótka podróż do archiwów miejskich była dla Państwa interesująca. Dokumenty takie jak plan osiedla "Wschód" z 1986 roku nie tylko pokazują, jak myślano o rozwoju Rejowca Fabrycznego w przeszłości, ale także stanowią cenny materiał porównawczy i inspirację dla współczesnych działań planistycznych.
Już wkrótce kolejne materiały "Z Miejskiego Archiwum"!